Nga 1 janari deri më 30 shtator 2026, qytetarët dhe bizneset do të kenë mundësinë të rivlerësojnë pronat e tyre me vlerën reale të tregut.
Ministria e Financave ka hedhur për konsultim publik projektligjin “Për rivlerësimin e pasurisë së paluajtshme”, që synon të përditësojë regjistrat e pronësisë dhe të rrisë të ardhurat tatimore.
“Të gjithë individët, të cilët kanë në pronësi pasuri të paluajtshme kanë të drejtë që, nga data 1 Janar 2026 deri në datën 30 shtator 2026, të bëjnë rivlerësimin e kësaj pasurie me vlerën e tregut… Kërkesat për rivlerësim të dorëzuara pranë Agjencisë Shtetërore të Kadastrës… konsiderohen si objekt rivlerësimi në rast se pagesa e tatimit bëhet deri më 31 dhjetor 2026”, thuhet në draft.
Tatimi dhe mënyra e rivlerësimit
Tatimi i rivlerësimit është përcaktuar në nivelin 5% të diferencës mes vlerës së re të tregut dhe vlerës aktuale të regjistruar të pasurisë: “Tatimi që paguhet për regjistrimin e këtij rivlerësimi është 5 për qind e bazës së tatueshme, që përcaktohet sipas diferencës ndërmjet vlerës së tregut dhe vlerës së regjistruar”.
Sipas draftit, individët mund ta kryejnë rivlerësimin përmes një eksperti të licencuar ose drejtpërdrejt pranë Agjencisë Shtetërore të Kadastrës, ndërsa bizneset duhet të angazhojnë ekspertë të licencuar dhe të pasqyrojnë diferencën në pasqyrat financiare të vitit 2026.
Pse po ndërmerret ky hap?
Sipas Ministrisë së Financave, rritja e çmimeve të banesave ka krijuar një diferencë të madhe mes vlerave reale dhe atyre të regjistruara. Vetëm në vitin 2024, sipas Bankës së Shqipërisë, çmimet e banesave u rritën me 16.9% në gjysmën e parë dhe 23.6% në gjysmën e dytë.
Projektligji parashikon gjithashtu rivlerësimin edhe të pasurive në proces regjistrimi apo legalizimi, duke theksuar se: “Objekt i këtij ligji është edhe rivlerësimi i pasurive të paluajtshme që janë në proces regjistrimi, duke përfshirë edhe pasuritë e legalizuara në përputhje me legjislacionin në fuqi”.
Ky është rivlerësimi i gjashtë i pronave në 13 vitet e fundit, dhe të gjitha janë zhvilluar përpara zgjedhjeve kombëtare apo vendore. Tarifat kanë ndryshuar nga 1% në vitin 2011 deri në 3% në rivlerësimet e fundit. Këtë herë, tarifa është dyfishuar në 5%, me qëllim të qartë për të rritur të ardhurat buxhetore dhe për të harmonizuar regjistrat me realitetin e tregut.
Pjesë nga ligji
Neni 1- Rivlerësimi i pasurisë së paluajtshme për individët
1. Të gjithë individët, të cilët kanë në pronësi pasuri të paluajtshme kanë të drejtë që, nga data 1 Janar 2026 deri në datën 30 shtator 2026, të bëjnë rivlerësimin e kësaj pasurie me vlerën e tregut. Kërkesat për rivlerësim të dorëzuara pranë Agjensisë Shtetërore të Kadastrës, të cilat nuk janë procesuar brenda datës 30 shtator 2026, konsiderohen si objekt rivlerësimi sipas këtij ligji, në rast se pagesa e tatimit për to bëhet deri në datë 31 dhjetor 2026.
2. Ky rivlerësim mund të bëhet nga një ekspert i licencuar për vlerësimin e pasurisë së paluajtshme nga institucionet përkatëse ose nga zyrat vendore të Agjencisë Shtetërore të Kadastrës.
3. Në rast se individi zgjedh që të bëjë rivlerësimin me një ekspert të licencuar, atëherë aplikimit të tij për rivlerësim të pasurisë së paluajtshme i bashkëlidh edhe aktin e vlerësimit të ekspertit.
4. Zyrat vendore të Agjensisë Shtetërore të Kadastrës përllogarisin:
a) bazën e tatueshme, e cila llogaritet si diferencë ndërmjet vlerës së pasqyruar në akt ekspertimi, e cila nuk mund të jetë më e vogël se çmimet minimale fiskale në fuqi në momentin e vlerësimit, dhe vlerës së regjistruar të pasurisë ose vlerës së rivlerësuar sipas ligjeve të mëparshme të rivlerësimit dhe për të cilin është paguar tatimi. Çmimi minimal fiskal llogaritet sipas dispozitave të Udhëzimit të Përbashkët mes ministrisë përgjegjëse për financat dhe Agjencisë Shtetërore të Kadastrës, nr. 34, datë 29.12.2023 “Për tatimin mbi të ardhurat nga tjetërsimi i pasurive të paluajtshme”;
b) atimin që duhet të paguajë individi për ta regjistruar këtë rivlerësim.
5. Në rast se individi zgjedh që rivlerësimi të kryhet nga Agjencia Shtetërore e Kadastrës, me çmimet minimale fiskale në fuqi, atëherë ky fakt shprehet në formularin që i bashkëlidhet aplikimit të tij për rivlerësim.
6. Në rastin e parashikuar në pikën 5, të këtij neni, zyrat vendore të Agjencisë Shtetërore të Kadastrës përllogarisin:
a) bazën e tatueshme, e cila llogaritet si diferenca ndërmjet vlerës së pasqyruar në akt ekspertimi, e cila nuk mund të jetë më vogël se çmimi minimal fiskal, dhe vlerës së pasurisë të aktit të regjistruar ose vlerës së rivlerësuar për të cilën është paguar tatimi. Çmimi minimal fiskal llogaritet sipas dispozitave të Udhëzimit të Përbashkët mes ministrisë përgjegjëse për financat dhe Agjencisë Shtetërore të Kadastrës, nr. 34, datë 29.12.2023 “Për tatimin mbi të ardhurat nga tjetërsimi i pasurive të paluajtshme”;
b) tatimin që duhet të paguajë individi për ta regjistruar këtë rivlerësim.
7. Në rastet kur pasuria e paluajtshme rezulton e regjistruar pa një kontratë shitjeje, atëherë, si vlerë regjistrimi, në Agjencinë Shtetërore të Kadastrës, konsiderohet vlera e çmimeve minimale fiskale në çastin e regjistrimit të aktit të fitimit të pronësisë.
8. Tatimi që paguhet për regjistrimin e këtij rivlerësimi është 5 për qind e bazës së tatueshme, që përcaktohet sipas pikave 4 dhe 6 të këtij neni.
9. Për rastet e kalimit të së drejtës së pronësisë mbi pasuritë e paluajtshme, në zbatim të ligjit “Për tatimin mbi të ardhurat”, të bërë pas rivlerësimit, tatimi llogaritet sipas normave në fuqi mbi fitimin e realizuar, si diferencë e vlerës, në momentin e kalimit të së drejtës së pronësisë, me vlerën e rivlerësuar, për të cilën është paguar tatimi.
Neni 2- Rivlerësimi i pasurive të paluajtshme për personat juridikë
1. Personat juridikë, të cilët kanë të regjistruar në pasqyrat e tyre financiare pasuri të paluajtshme me vlerë më të vogël se ajo e tregut, kanë të drejtë të bëjnë, brenda datës 30 shtator 2026, rivlerësimin me vlerën e tregut të këtyre pasurive.
2. Rivlerësimi me vlerën e tregut bëhet sipas përcaktimeve të nenit 1 të këtij ligji.
3. Diferenca ndërmjet vlerës që rezulton nga rivlerësimi, me vlerën kontabël të pasurisë, reflektohet në pasqyrat financiare të vitit 2026.
4. Personat juridikë, për këtë rivlerësim, paguajnë 5 për qind të diferencës ndërmjet vlerës së rivlerësimit dhe vlerës kontabël të regjistruar, për pasuritë e paluajtshme.
5. Për qëllime të zbatimit të këtij neni, personi juridik mban një kartelë të pasurisë së paluajtshme, ku evidenton vlerën përkatëse të pasurisë së paluajtshme që nga momenti i njohjes fillestare të aktivit dhe tatimin përkatës, të paguar sipas legjislacionit në fuqi. Diferenca ndërmjet vlerës së rivlerësimit dhe vlerës kontabël të regjistruar, nuk është objekt amortizimi për qëllime tatimore. Në rastet kur personi juridik transferon të drejtën mbi pasuritë e paluajtshme të rivlerësuara, për efekt të llogaritjes së fitimit kapital dhe detyrimit tatimor, nga çmimi i shitjes zbritet vlera e rivlerësuar e pasurisë.
Neni 3- Rivlerësimi i pasurive të paluajtshme në proces regjistrimi
1. Objekt i këtij ligji është edhe rivlerësimi i pasurive të paluajtshme që janë në proces regjistrimi, duke përfshirë edhe pasuritë e legalizuara në përputhje me legjislacionin në fuqi.
2. Procedurat e rivlerësimit dhe pagesës për rastet e parashikuara në këtë nen, përcaktohen me vendim të Këshillit të Ministrave.
Leave a Reply